تاثیر استفاده از معیارهای کارت امتیازی متوازن بر ارزیابی عملکرد مالی صنعت آب و فاضلاب شهری

چکیده

از بین روشهای مختلفی که تاکنون برای هدایت و ارزیابی عملکرد سازمانها مطرح شده اند، مدل کارت امتیازی متوازن ، تنها روشی است که بصورت پیوسته سازمان را از پائین ترین تا بالاترین سطح آن به صورت یکپارچه، کارا و اثربخش به سمت اهداف آن سوق می دهد. این مدل مبتنی بر اهداف و استراتژیهای سازمان بوده، جامع نگر است و از تمام زوایا به سازمان نگاه می کند و از این طریق همگرایی کل بدنه سازمان را در راستای اهداف آن فراهم می آورد. و توانسته است ضعف سیستمهای ارزیابی عملکرد فعلی در شركتها که متكی بر شاخصهای مالی وعمداً مبتنی بر كاهش بهای تمام شدة ناشی از صرفه های مقیاس و تولید انبوه است، رفع کند.

در این تحقیق به بررسی تاثیر استفاده ازمعیارهای کارت امتیازی متوازن بر ارزیابی عملکرد مالی صنعت آب و فاضلاب شهری پرداخته شده است.داده های این تحقیق از35 شرکت جامعه آماری در بک دوره زمانی چهار ساله از سال 86 تا 89 استخراج شده است. با توجه به اینکه متغیرهای مستقل مربوط به کارت امتیازی متوازن دارای چهار معیار و متغیرهای وابسته مربوط به ارزیابی عملکرد دارای سه متغیرمی باشد ، مدلهای رگرسیون در سه دسته زیر بررسی گردیده است.

1) مدل رگرسیون معیارهای ارزیابی متوازن و نرخ بازده فروش (ارزیابی عملکرد)

2) مدل رگرسیون معیارهای ارزیابی متوازن و نرخ گردش داراییها (ارزیابی عملکرد)

3) مدل رگرسیون معیارهای ارزیابی متوازن و نرخ بازده ارزش ویژه (ارزیابی عملکرد)

جهت آزمون فرضیه های تحقیق در گام نخست به بررسی شرایط موجود با وجود تمامی متغیرهای مستقل به تعداد 132 متغیر با استفاده از رگرسیون خطی به روش همزمان استفاده شده است. از آنجایی که فرضیه معنا دار بودن ضرایب متغیرهای مستقل و عدم هم خطی (ناهمبسته بودن) بین متغیرهای مستقل در روش همزمان رد گردیده است . لذا جهت رفع این مشکل از روش گام به گام جهت ورود متغیرهای ورودی به رگرسیون انتخاب گردیده است که سبب گردید تمامی فرضیه های تحقیق با ارایه مدل جدید مورد تایید قرار بگیرند.

 این تحقیق نشان می دهد که بین معیارهای ارزیابی متوازن و عملکرد شرکتها رابطه مستقیمی وجود دارد ودر نتیجه بهبود معیارهای ارزیابی متوازن باعث بهبود عملکرد شرکت می شود.با توجه به مقادیرپایین تر ضریب تعیین فرضیه های 4 ، 7 و 12 نسبت به دیگر فرضیه های تحقیق ، می توان نتیجه گرفت که رابطه خطی بین معیارهای مشتری کارت امتیازی متوازن وشاخصهای ارزیابی عملکرد ،ضعیف می باشد.از ضرایب تعیین فرضیه های 1 ، 6 و11  می توان نتیجه گرفت رابطه خطی قوی بین معیارهای مالی ارزیابی متوازن و ارزیابی عملکرد وجود دارد. ونهایتا با توجه ضرایب تعیین فرضیه های 11 تا 14 می توان گفت رابطه خطی  ضعیف تری بین تک تک معیارهای ارزیابی متوازن (مالی، مشتری ، فرایند داخلی و رشد و نو آوری) با نرخ بازده ارزش ویژه نسبت به دو متغیر دیگر وابسته ارزیابی عملکرد (نرخ بازده فروش و نرخ گردش داراییها) وجود دارد.

استفاده از روش امتیازی متوازن در ارزیابی عملکرد مالی از طریق توازن بین دیدگاههای مالی ، مشتریان ، فرایند داخلی و رشد ویادگیری به درك بسیاری از روابط دوسویه از سوی مدیران کمک می نماید و می تواند به عنوان یک راهنما و سیستم کنترلی در رسیدن به اهداف کمک کند. دیدگاههای مدیران و کارکنان را بهم نزدیک کرده و تصویری یکسان از اهداف و خط مشی مرتبط با آنرا ارایه می دهد و از طریق ایجاد زنجیره عطف ، شرکت را در ارزیابی وضعیت مالی ، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی یاری می رساند.

واژگان کلیدی: مدیریت استراتژی متوازن، کارت امتیازی متوازن ،ارزیابی عملکرد مالی