عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق تئوری ذهن و هوش هیجانی

 

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 68

 

مخلوقات اجتماعی برای قدرت تشخیص انگیزه­ها، اهداف، امیال، اعتقادات و احساسات دیگران به یک مهارت ویژه و اساسی در زندگی نیاز دارند. به بیان دیگر به منظور هماهنگی بیشتر و فهم دیگران، به این مهارت نیاز دارند. این درجه از مهارت، معرفت و آگاهی به نوبه خود به افراد اجازه و امکان می­دهد که رفتار دیگران را پیش بینی کنند. دانشمندان نورولوژیست اجتماعی و شناختی به این مهارت ویژه و حیاتی توانایی ذهن می­گویند و آن را پایه موفقیت در روابط می­دانند(بارتزوهولاندر[1]، 2007).

اصطلاحتئوريذهن نخستین بارتوسطپریماكووودورف[2]درسال1978برايبررسیاینکهشامپانزه­هامهارتهايذهن­خوانیدارندیاخیر بهکاربردهشد (نقل از کاکوجویباری، شقاقی وبرادران، 1391).تئوريذهناصطلاحياستكهبهتواناييپيش بينيوشرحدادنرفتاربارجوعبهحالاتذهني اشارهدارد. این اصطلاح بهبدنهمنسجمدانشدرموردذهنانسانكهافرادبه طورعاديآنراكسبمي­کنند وبرايپيشبينيو شرحدادنرفتارخودشانوديگرانازآناستفاده مي­کنند،گفتهمي­شود (نسائیان، بهرامی، میرزمانی و صالحی، 1389).

درادبياتپژوهشي،مترادفهاييمانندذهني­سازي،ذهن­خواني،روان­شناسيعامهودرك اجتماعي بهجاياصطلاح تئوريذهنبهكاررفتهاست.

ریشه­های این ظرفیت شناختی را می­توان در سالهای اولیه زندگی جستجو کرد. اگرچه کودکان در سالهای اول زندگی از ذهن خود و دیگران روز به روز بیشتر آگاه می­شوند، و بین مفردات آنها ارتباط برقرار می­کنند، اما تغییرات اساسی در درک نظریه ذهن در چهار سالگی اتفاق می­افتد. هنگامی که کودکان قادر می­شوند محتواهای ذهن دیگران را، به ویژه حالات باور را تفسیر کنند (هال و تاگر- فلاسبرگ[3]، 2003).

پژوهشگرانینظیربیوبوید[4](2007)، اعتقاد دارندکهتئوري ذهنهمگامباافزایشسندرکودکانپیشرفتمی­نماید؛بهطوريکهکودکاندرحدودسهسالگی،قادرهستندتابینآنچهدیگرانمی­خواهندامیالوآنچه دیگرانانجاممی­دهندرفتارهاپیوندبرقرارکنند،اماآنها قادربهدركماهیتباورهايدیگراننیستند. درحالیکه برخیازمتخصصانمعتقدندکهفرایندهايمربوطبهتئوري ذهنبهطورعمدهبادرونگراییمرتبطاستولیبهطور کلیاعتقادبرایناستکهاینتواناییحاصلهوشاجتماعی است. هوشاجتماعی،تواناییفرددرپیش بینییکدورهاز عمل،تشخیصبیناعمالخودودیگران،یادگیرياز راه تقلید،دركاحساساتوتواناییدرون­نگريرادربرمی­گیرد کهجزءدانشتئوريذهناست.

کاکوجویباری، شقاقی و برادران (1391)، در پژوهشی دریافتند که تئوری ذهن یکی از مهمترین مباحث شناخت اجتماعی است و کودکان با افزایش سن در سیر تحولی خود به سطوح متمایزی از تئوری ذهن دست می­یابند.

توانایی­هایی که رسماً با نظریه ذهن مرتبط هستند عبارتند از رشد اخلاقی، فهم توالی جهل و عقیده نادرست، تمایز ظاهر و واقعیت و به کاربردن اصطلاحاتی که بیان کنند حالت ذهنی هستند (حسن­زاده، 1384).

درک احساسات و توانایی درون­نگری برای داشتن تعاملات اجتماعی مؤثر و ضروری است. نظریه ذهن در عمل به کودک ابزار قدرتمندی می­دهد تا با آن به اکتشاف، پيشبينيو تغييررفتارديگراندستبزند (حسن زاده، 1384). به وسیله نظریه ذهن می­توان حالات ذهنی (باورها، تمایلات، تخیلات، عواطف و.....) که علت اصلی اعمال هستند؛ تفسیر کرد. نظریه ذهن پیش نیازی برای درک محیط اجتماعی و لازمه درگیری در رفتارهای اجتماعی رقابت آمیز است (نسائیان، بهرامی، میرزمانی و صالحی، 1389). علاوه بر این نظریۀ ذهن برخودتنظیمی و مهارت­های حل مسئله، فرایندهای مهار اجرایی، خودپنداشت، تشخیص بازنمودن از واقعیت، کفایت اجتماعی و مهارت­های بین فردی، درک هیجانات، تفسیر و درک تصاویر مبهم، و رفتارهای جامعه پسند، همدلی و همدردی مؤثر است (قمرانی، البرزی وخیر، 1385).

 

[1]. Bartz & Hollander

[2]. Premack & Woodruff

[3]. Hale &Tager-Flusberg

[4]. Bee & Boyd

 

فهرست مطالب

شناخت اجتماعی

تئوری ذهن

تعریف تئوری ذهن

مبانی نظری تئوری ذهن

رویکرد تحولی پیرامون تبیین تحول و رشد تئوری ذهن

رویکردنظریه نظریه

نظریه پودمانی(مدولار)

رویکرد شبیه سازی

رویکرد پیمانه­ای

حالت­های ذهنی

بازنمایی و فرابازنمایی

تکالیف تئوری ذهن

عوامل مؤثر در تئوری ذهن کودکان

 

ارتباط تئوری ذهن با سایر توانایی­ها

هوش هیجانی

تعریف هوش هیجانی

ابعاد هوش هیجانی

مهارتهای هوش هیجانی

هوش هیجانی و بهرۀ هوشی

نظریه­های هوش هیجانی

نظریه­های توانایی

نظریه­های ترکیبی

مدل­های هوش هیجانی

مدل توانایی مایر و سالووی

مدل ترکیبی گلدمن

مدل ترکیبی بار آن

مدل هوش هیجانی دولویکس و هیگس

تقویت هوش هیجانی

رابطه تئوری ذهن و هوش هیجانی

منابع